De wereld van Margriet

De Wereld van Margriet

Voor de Kunstwandelroute in Hummelo 2024 maakte ik in 2023/2024 speciaal voor deze plek, een serie van 3 Besloten Hofjes.

In mijn onderzoek naar het Landgoed Enghuizen stuitte ik al snel op de lange lijst met eigenaren. Margriet van Enghusen was de eerste – en heel lang enige – vrouw. Ze erfde het landgoed van neef Jacob en was eigenaar van 1483-1488. Margriet was kloosterling in het Groote Convent (Mariëngrave) in Doesburg.

Met deze serie van 3 Besloten Hofjes breng ik Margriet terug in herinnering en op het Landgoed Enghuizen.

Boek De Wereld van Margriet voor een expositie

Inspiratie

Ik ben geïnspireerd door een van de bekendste kunstuitingen van Begijnen: de Besloten Hofjes. Dat zijn kleine kastjes, eventueel met zij-luiken, met daarin een voorstelling van een mystieke tuin, een heilige of de maagd Maria. Elk Besloten Hofje heeft onderaan een lage afscheiding met een hekje.

Het Besloten Hofje is meer dan ‘nonnenkunst’ of ‘huisvlijt’, het is mixed-mediakunst die zijn hoogtepunt had in de laat 15e, begin 16e eeuw. Een symbolisch geladen kunstuiting, een uitdrukking van de begijnenspiritualiteit.

Foto: Besloten hofje, Anonieme Meester, Brabants, 16de eeuw, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen.

Onderzoek

Samen met mijn vriendin Jelly heb ik geprobeerd om meer over Margriet te weten te komen. Wanneer leefde zij, waar groeide ze op, hoe was haar relatie met Landgoed Enghuizen, hoe was haar betrokkenheid in de periode 1483-1488, hoe vulde ze haar leven in, etc etc.

We hebben onderzoek gedaan op internet en in literatuur en het Streekarchief in Doesburg. Helaas was er bijna niets te vinden. Wel enkele documenten waarin Margriets naam expliciet wordt genoemd. Het document rechts (uittreksel van het testament van Jacob van Enghuisen) is opgenomen in de inventaris van het oud archief van het Streekmuseum in Doesburg. We vonden het heel bijzonder om het in het echt te mogen zien en aanraken.

Ik stel me voor dat Margriet een sociale, zelfstandige vrouw van adel was die in een leefgemeenschap met anderen woonde en ook deelnam aan het maatschappelijke leven. Het combineren van het religieuze leven en het wereldse leven zal een zekere spanning gegeven hebben.

Werkwijze

Ik heb 3 ontwerpen voor Besloten Hofjes gemaakt en die in klei uitgevoerd. Ze bestaan alle drie uit een bak met 2 luiken en een hekje.

Uit platen klei heb ik de verschillende onderdelen gesneden en aan elkaar gemonteerd.

Het eerste Besloten Hofje heeft het exterieur van het klooster als onderwerp. Het tweede belicht het interieur en in het derde staat Margriet zelf centraal.